Κακοήθες
Μελάνωμα
Συχνές Ερωτήσεις
Τι είναι το μελάνωμα;
Ποια είναι τα αίτια ανάπτυξης μελανώματος;
- Η κύρια αιτία ανάπτυξης μελανώματος είναι η αυξημένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία UV, δηλαδή στην ηλιακή ακτινοβολία, η οποία προκαλεί βλάβες στο DNA των κυττάρων. Δεν είναι τυχαίο το ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά μελανώματος παγκοσμίως απαντούν στην Αυστραλία, όπου η ηλιακή ακτινοβολία είναι αυξημένη.
- Μεταλλάξεις ή απώλεια ογκοκατασταλτικών γονιδίων.
- Η κληρονομικότητα σε ένα 10% των περιπτώσεων
Ποιες είναι οι ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη κακοήθους μελανώματος;
- Ανοικτόχρωμα άτομα (φωτότυποι Ι, ΙΙ), κοκκινομάλληδες, όσοι εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία απότομα και έντονα.
- Άτομα με πολυάριθμους άτυπους μελανικοκυτταρικούς σπίλους ή άτομα με μεγάλους συγγενείς(εκ γενετής) μελανικοκυτταρικούς σπίλους.
- Άτομα με ιστορικό μελανώματος ή συγγενή 1ου βαθμού με μελάνωμα
- Άτομα με ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, κυρίως κάτω από την ηλικία των 18 ετών.
- Άτομα σε ανοσοκαταστολή πχ. όσοι παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα μετά από μεταμόσχευση ή άτομα με AIDS.
- Τα παραπάνω συνοψίζει ο μνημονικός κανόνας: MMRISK
Μ Moles: atypical or dysplastic
Μ Moles: how many common moles
R Red hair or freckles
I Inability to tan (skin types I, II)
S Sunburn: severe sunburn as child
K Kindred: family history of ΜΜ
Πώς εμφανίζεται το μελάνωμα;
Πότε ένας σπίλος είναι ύποπτος για ανάπτυξη μελανώματος;
Α: asymmetry – ασυμμετρία
B: border and bleeding – αλλαγή στο όριο ή αιμορραγία
C: color – αλλαγή στο χρώμα ή ποικιλοχρωμία
D: diameter – αλλαγή στη διάμετρο
E: enlargement, elevation – αύξηση μεγέθους, αύξηση πάχους.
Πώς μπορούμε να προλάβουμε την κακοήθη εξαλλαγή ενός σπίλου σε μελάνωμα;
Οι κανόνες που πρέπει να ακολουθούμε προκειμένου να προλάβουμε την εξαλλαγή ενός σπίλου σε μελάνωμα είναι οι εξής:
- Τακτική επάλειψη με αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας και επανάληψη της επάλειψης μετά από την κολύμβηση. Χρήση αντηλιακού όλο το χρόνο.
- Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο κατά τις επικίνδυνες ώρες 11 πμ έως τρεις μμ, όπου ηλιακή ακτινοβολία είναι πολύ δυνατή.
- Χρήση ρούχων, προστατευτικών γυαλιών και καπέλου κατά την έκθεση στον ήλιο.
- Μηνιαίος αυτοέλεγχος των σπίλων μας.
- Έλεγχος των σπίλων μας 1-2 φορές τον χρόνο από τον δερματολόγο μας.
- Ψηφιακή χαρτογράφηση των σπίλων μας.
Ποιές είναι οι πιο συχνές εντοπίσεις του μελανώματος;
Τι τύποι μελανώματος υπάρχουν;
- Επιφανειακά αναπτυσσόμενο μελάνωμα: ο συχνότερος τύπος στους λευκούς
- Οζώδες μελάνωμα
- Μελάνωμα τύπου κακοήθους φακής
- Μελάνωμα των άκρων
- Αμελανωτικό μελάνωμα κτλ.
Πώς γίνεται η διάγνωση του μελανώματος;
Η διάγνωση του μελανώματος γίνεται με τους εξής τρόπους:
- Κλινική εξέταση από το δερματολόγο
- Δερματοσκόπηση
- Ψηφιακή δερματοσκόπηση
- Αφαίρεση και ιστολογική εξέταση της ύποπτης βλάβης
Τι γίνεται αν κάποιος διαγνωστεί με μελάνωμα;
- Καθορισμός του πάχους του μελανώματος. Ο καθορισμός του πάχους του μελανώματος, γίνεται κατά την ιστολογική εξέτασή του. Ανάλογα με το πάχος, καθορίζεται και η θεραπεία. Γενικά, όσο πιο παχύ είναι το μελάνωμα τόσο πιο σοβαρή η νόσος.
- Βιοψία λεμφαδένα φρουρού. Προκειμένου να δούμε αν το μελάνωμα έχει επεκταθεί στους σύστοιχους λεμφαδένες, κάνουμε ένεση μιας χρωστικής στη θέση του μελανώματος. Η χρωστική, παροχετεύεται προς τους κοντινούς λεμφαδένες. Οι πρώτοι λεμφαδένες που προσλαμβάνουν χρωστική, αφαιρούνται και εξετάζονται ιστολογικά. Αν οι λεμφαδένες δεν έχουν καρκινικά κύτταρα, πιθανόν το μελάνωμα να μην έχει επεκταθεί περισσότερο.
- Έλεγχος για επέκταση του μελανώματος σε άλλα όργανα, πέρα από το δέρμα.
Ο δερματολόγος μπορεί να ζητήσει ακτινογραφίες, αξονικές και μαγνητικές τομογραφίες, προκειμένου να διαπιστώσει αν υπάρχει επέκταση του όγκου σε άλλα όργανα.
Ποια είναι η θεραπεία του μελανώματος;
Η θεραπεία του μελανώματος είναι:
- Η χειρουργική αφαίρεση σε βάθος, που θα πρέπει να εκτείνεται ως την περιτονία και με υγιή όρια που καθορίζονται από το πάχος του.
- Συμπληρωματικός λεμφαδενικός καθαρισμός, διενεργείται σε μεσαίου πάχους μελάνωμα ή μελάνωμα με θετική δοκιμασία φρουρού λεμφαδένα.
- Η θεραπεία μεταστατικής νόσου περιλαμβάνει και χημειοθεραπεία.
- Ανοσοθεραπεία ή στοχευμένη θεραπεία, μπορεί να επιλεγεί σε κάποιες περιπτώσεις προχωρημένης νόσου.
Πώς πρέπει να γίνεται η παρακολούθηση μετά τη χειρουργική αφαίρεση του μελανώματος;
Η συνεχής παρακολούθηση επιβάλλεται για την ανίχνευση υπολειμματικής, υποτροπιάζουσας ή μεταστατικής νόσου και πρώιμων μελανωμάτων.
- Απαιτείται δια βίου ετήσιος έλεγχος από δερματολόγο.
- Εξετάζεται όλο το δέρμα, και το τριχωτό, το στόμα και γεννητικά όργανα.
- Τα πρώτα 3 χρόνια απαιτείται 8μηνη παρακολούθηση. Έχει παρατηρηθεί ότι το 80% των υποτροπών συμβαίνουν τα 3 πρώτα χρόνια.
- Τα επόμενα 2 χρόνια απαιτείται 6μηνη παρακολούθηση.
- Μετά τα 5 έτη απαιτείται ετήσιος έλεγχος.